Żylaki nawrotowe kończyn dolnych

Żylaki nawrotowe są najczęstszym odległym powikłaniem leczenia operacyjnego żylaków kończyn dolnych. W niektórych przypadkach żylaki nawrotowe mogą nawet wyglądać gorzej niż żylaki przed operacją. Obawa przed wystąpieniem żylaków nawrotowych wpływa często na decyzję chorego o niepoddawaniu się leczeniu operacyjnemu. Jednak poprzez właściwe postepowanie częstość ich występowania można zmniejszyć, a jeśli wystąpią to należy je ocenić i odpowiednio leczyć.

Wśród przyczyn powstawania żylaków nawrotowych można wymienić błędy taktyczne, techniczne, neowaskularyzację i rozwój nowych żylaków. Błędy taktyczne wynikają ze złej oceny przedoperacyjnej i niewłaściwego zaplanowania zabiegu co może doprowadzić do tego, że nie usuwa się tego co powinno zostać usunięte. Błędy techniczne polegają na niecałkowitym wycięciu tego co zostało zaplanowane. Następstwa zarówno błędów taktycznych jak i technicznych są podobne, zostają pozostawione niewydolne naczynia żylne co w sposób oczywisty sprzyja nawrotowi żylaków. Neowaskularyzacja to rozwój nowych naczyń krwionośnych w miejscu, gdzie zostały one usunięte. Przyczyny neowaskularyzacji nie są do końca poznane, ale jednych z czynników predysponujących są pozostawione na skutek błędów technicznych i taktycznych odcinki niewydolnych pni żylnych

Jak zapobiegać wystąpieniu żylaków nawrotowych?

Przede wszystkim bardzo istotna jest ocena układu żył powierzchownych i głębokich w kończynie kwalifikowanej do operacji. Na ogół wystarczającym sposobem oceny układu żylnego kończyn dolnych przed zabiegiem operacyjnym jest badanie kliniczne i badanie dopplerowskie z podwójnym obrazowaniem, czyli tzw. USG-doppler. W niektórych przypadkach wskazane jest poszerzenie diagnostyki o flebografię wykonywaną w sposób tradycyjny bądź w tomografii komputerowej lub rezonansie magnetycznym lub nawet wykonanie ultrasonografii wewnątrznaczyniowej. 

Wskazane jest, żeby przedoperacyjną ocenę kliniczną i badanie USG doppler przeprowadzał chirurg wykonujący zabieg. Przeprowadzenie takiego badania umożliwi ocenę obecności i umiejscowienia niewydolnych odcinków układu żył powierzchownych i głębokich co jest istotne dla właściwego zaplanowania i przeprowadzenia zabiegu. Dużą zaletą małoinwazyjnych metod leczenia żylaków kończyn dolnych takich jak np. zabiegi z użyciem lasera jest to, że wykonuje się je pod kontrola ultrasonografii. Pozwala to na ocenę układu żylnego w trakcie zabiegu co zmniejsza ryzyko popełnienia błędów taktycznych i technicznych. Jest to jedna z przyczyn, która wpływa na rzadsze występowanie żylaków nawrotowych po zabiegach z użyciem lasera w porównaniu z tradycyjnym leczeniem chirurgicznym.

Istotna jest również ocena pooperacyjna w celu wykrycia ewentualnie pozostawionych żylaków. Jeśli z jakiś przyczyn pozostały po zabiegu żylakowato zmienione naczynia to wskazane wydaje się ich wyeliminowanie. W takich wypadkach najczęściej dobre wyniki można uzyskać stosując skleroterapię.

Leczenie żylaków nawrotowych kończyn dolnych.

Leczenie żylaków nawrotowych kończyn dolnych jest dużo trudniejsze niż w przypadku żylaków pierwotnych. Wymaga odpowiedniego doświadczenia i możliwości zastosowania różnych metod leczenia. Warto je jednak leczyć, ponieważ nieleczone mogą doprowadzić do gorszego stanu kończyny niż był stwierdzany przed zabiegiem. Podstawą jest ustalenie i umiejscowienie przyczyny nawrotu. Na ogół tak jak w przypadku żylaków pierwotnych wystarczające są badanie kliniczne i USG-doppler. Ustalenie przyczyny i umiejscowienia nawrotu pozwoli wybrać najlepszą u danego chorego metodę leczenia, chirurgie, operacje wewnątrzżylną (np. laserową) czy skleroterapię. Często skuteczne leczenie żylaków nawrotowych może wymagać połączenia dwóch lub nawet trzech metod leczenia.